Theodora Papadopoulou, Συλλογική ταυτότητα και αυτογνωσία στο Βυζάντιο. Συμβολή στον προσδιορισμό της αυτοαντίληψης των Βυζαντινών κατά την λόγια γραμματεία τους (11ος –αρχές 13ου αι.), Αthens 2015, pp. 392
Το βασικό ζήτημα που απασχολεί
αυτή την μελέτη είναι ο αυτοπροσδιορισμός των Βυζαντινών ως συνόλου, η εικόνα
και η συνείδηση που οι ίδιοι έχουν για τον εαυτό τους ως λαό. Θα πρέπει ωστόσο
να παρατηρηθεί ότι πρόκειται για έναν σύγχρονο προβληματισμό, για ένα ερώτημα
που απασχολεί τον σημερινό άνθρωπο, την προσέγγιση του οποίου ερωτήματος
εντάσσει στην προσπάθειά του να κατανοήσει το παρελθόν με σύγχρονους όρους και
έννοιες και έτσι να ερμηνεύσει το παρόν πληρέστερα. Αρχίζοντας από την
ορολογία, διευκρινίζουμε ότι ο αυτοπροσδιορισμός μιας ομάδας ονομάζεται
συλλογική ταυτότητα, η δε συλλογική ταυτότητα που κατ' εξοχήν χαρακτηρίζει τους
λαούς στην νεώτερη εποχή είναι η εθνική, στην οποία αυτοί αποδίδουν
συγκεκριμένα χαρακτηριστικά αλλά και αξίες.
